Veelgestelde vragen Familierecht

Een geregistreerd partnerschap is een in de wet geregelde samenlevingsvorm, net als het huwelijk. Bij een geregistreerd partnerschap kies je ervoor een affectieve relatie te vast te leggen, maar kies je er niet voor om te trouwen. De gevolgen van het aangaan van het geregistreerde partnerschap zijn ongeveer gelijk aan die van het aangaan van het huwelijk. Er is wel een verschil in de relatie met kinderen.  

Het geregistreerd partnerschap wordt ook in het buitenland erkend, maar niet in alle landen. Voor meer informatie over partnerschapsvoorwaarden en over de erkenning van het geregistreerd partnerschap in het buitenland, kun je met ons contact opnemen.

Er is een aantal voorwaarden waar je aan moet voldoen voor een geregistreerd partnerschap:

• Beide partners moeten 18 jaar of ouder zijn.
• Beide partners mogen niet al met iemand anders zijn getrouwd of geregistreerd partnerschap hebben.
• Indien partners familie van elkaar zijn, mogen zij geen geregistreerd partnerschap sluiten.Dit geldt voor ouders en kinderen, grootouders en kleinkinderen en broers en zussen.
• Indien een van de partners onder curatele staat is toestemming vereist van de curator of de kantonrechter.

Volgens de wet hebben partners bij geregistreerd partnerschap automatisch rechten en plichten tegenover elkaar en ten opzichte van de buitenwereld. Hieronder een opsomming welke rechten en plichten gelden bij geregistreerd partnerschap:

• De achternaam van de partner mag gebruikt worden, dit geldt echter niet in officiële stukken, bijvoorbeeld paspoort en rijbewijs.
• De partner hoeft in een rechtszaak niet te getuigen tegen de geregistreerde partner (verschoningsrecht).
• Bij bepaalde verrichtingen of beslissingen is toestemming vereist van de partner. Een voorbeeld hiervan is het kopen of verkopen van een huis. In geval van schulden zijn beiden verantwoordelijk.
• Beide partners hebben een onderhoudsplicht ten opzichte van elkaar. Elke partner is verplicht elkaar in het levensonderhoud te voorzien.
• Geregistreerde partners zijn elkaar wettelijke erfgenaam. In een testament kan anders bepaald worden.
• Met geregistreerd partnerschap worden rechten voor ouderdomspensioen en in vele regelingen ook voor nabestaandenpensioen erkend.

Het geregistreerd partnerschap kan zowel beëindigd worden met als zonder rechter. Voor de beëindiging van een geregistreerd partnerschap zonder rechter hebben jij en jouw partner een notaris nodig. Er wordt een overeenkomst opgesteld waarin je beiden verklaart dat je het partnerschap wilt beëindigen. Ook de afspraken die gemaakt zijn over partneralimentatie en pensioen staan erin.  Binnen drie maanden wordt de beëindiging geregistreerd in de registers van burgerlijke stand. De beëindiging is dan officieel.

Indien er minderjarige kinderen zijn of beide partners het niet met elkaar eens worden, is een rechter nodig. De beëindiging begint met een verzoekschrift dat de advocaat verzendt naar de rechtbank. Met dit verzoekschrift wordt een ouderschapsplan meegestuurd. De verdere procedure verloopt hetzelfde als bij een echtscheiding.

Als je samenwoont, kun je een samenlevingscontract opstellen. Het samenlevingscontract is een overeenkomst waarin je afspraken maakt over allerlei zaken rondom het samenwonen. Bijvoorbeeld over:

• de financiële bijdrage in de kosten van de huishouding
• de verdeling van bezittingen
• afspraken over de woning
• toekenning of verevening van pensioen

Indien je vanwege een affectieve relatie samenleeft, ben je wettelijk gezien niets van elkaar. Ieder heeft dan zijn eigen inkomen, bezittingen en schulden en ook fiscaal ben je geen partner van elkaar. Je kunt niet profiteren van de voordelen die dat met zich meebrengt, bijvoorbeeld voor de inkomstenbelasting, de erf- en schenkbelasting. Je kunt ook niet profiteren van de goede pensioenregeling van je partner en je bent geen erfgenaam van elkaar. Om de vermogensrechtelijke verhouding tussen jou en je partner met wie je samenleeft vast te leggen, stelt je met de notaris een samenlevingscontract op.  

In een samenlevingscontract kun je een verblijvensbeding opnemen. Een verblijvingsbeding regelt dat gemeenschappelijk bezit bij de samenlevende partner komt als een van de twee overlijdt. Dit geldt alleen voor gemeenschappelijk bezit. Niet voor privébezit, zoals spaartegoeden, effectenportefeuilles, auto's, etcetera.

Een testament, ook wel uiterste wilsbeschikking, is een notariële akte waarin je aangeeft wie je erfgenamen zijn en wie wat krijgt na je overlijden.

Nee. Als je geen testament hebt, bepaalt het erfrecht wie wat erft bij overlijden. Als je daarvan wilt afwijken, moet je een testament maken. Soms is een testament niet nodig. Bij ons kun je terecht voor advies.

Iedereen vanaf 16 jaar en ouder die wilsbekwaam is kan een testament opmaken.  Als er aanleiding voor is om de geestesgesteldheid te onderzoeken, dan mag de notaris dit doen. Pas als een notaris zeker weet dat de betrokkene wilsbekwaam is, wordt een testament opgesteld of aangepast.

De wet onderscheidt vier groepen van mogelijke erfgenamen. De wet bepaalt in welke volgorde de erfgenamen worden opgeroepen. Als er geen familie (meer) is in een groep, gaat de nalatenschap naar familie in de volgende groep. De groepen zijn als volgt.

1. Groep 1: partner (alleen: echtgenoot of geregistreerd partner) en kinderen
2. Groep 2: Ouders, broers en zussen
3. Groep 3: Grootouders, ooms en tantes
4. Groep 4: Overgrootouders, oudooms en tantes

Als er niemand in groep 1 tot en met groep 4 te plaatsen is, dan bewaart de staat de nalatenschap twintig jaar. Daarna vervalt de nalatenschap aan de staat.

Wanneer iemand overlijdt en een testament heeft opgemaakt, is voor de erfopvolging het zogenaamde testamentair erfrecht van toepassing. De erflater heeft bepaald wie van hem erven. Hij kan daarbij afwijken van het versterferfrecht.

Voor de situatie dat een erflater een echtgenoot en kinderen achterlaat, geldt de wettelijke verdeling die in de wet is opgenomen. De langstlevende echtgenoot krijgt de hele nalatenschap toegedeeld onder de verplichting om de schulden van de nalatenschap voor zijn rekening te nemen. De langstlevende krijgt hierdoor de volledige beschikking over de nalatenschap.

Door de wettelijke verdeling krijgt de langstlevende de nalatenschap toebedeeld, niet de kinderen. Door deze verdeling van de nalatenschap krijgt de langstlevende te veel. De echtgenoot krijgt immers alles, terwijl hij slechts recht heeft op zijn toekomende erfdeel, waarvan de omvang afhankelijk is van het aantal kinderen. De langstlevende wordt dus overbedeeld. Hierdoor ontstaat een schuld van de langstlevende aan de kinderen.

Op hun beurt krijgen de kinderen een niet-opeisbare (al dan niet rentedragende) vordering op de langstlevende ouder tot het bedrag van hun erfdeel. Deze vordering van de kinderen is pas opeisbaar bij het overlijden of het faillissement van de langstlevende echtgenoot. Tot die tijd kunnen de kinderen dus niet beschikken over hun erfdeel. Als ouder hoef je dan dus niet te vrezen dat je het huis uit zou moeten omdat kinderen hun erfdeel zouden opeisen bij overlijden van je echtgenoot. De langstlevende kan in het huis blijven wonen en geld van de rekening aanwenden voor dagelijks levensonderhoud.

Nee, een testament wordt opgesteld voor slechts één persoon. Je kunt dus niet met je echtgenoot samen één testament opmaken. Je kunt wel beiden een testament opmaken met een zelfde inhoud. Bijvoorbeeld ten aanzien van de voogdij van de kinderen. Testamenten van echtgenoten kunnen zelfs zo op elkaar lijken, dat we ze gelijkluidend noemen.

Ja. Zo vaak als je wilt. Een testament is geldig totdat je een nieuw testament maakt en daarbij het oude herroept.

In het leven kan er veel veranderen. De wet kan veranderen en je persoonlijke omstandigheden kunnen veranderen. Daarom is het ook ná het opstellen van een testament en/of een levenstestament voor de toekomst van belang dat regelmatig opnieuw wordt gekeken of je wensen nog overeenkomen met wat er in je testament of levenstestament staat en of dit nog aansluit bij de actuele wet- en regelgeving.

Een testament stel je op als je wilt afwijken van het standaard versterferfrecht. Wij helpen je graag bij het adviseren over je testament.

Over het algemeen ben je vrij om in je testament te bepalen wat je wilt.  Er is wel een aantal uitzonderingen. Als je gaat overlijden aan een ziekte, mag je bijvoorbeeld geen beschikkingen maken in het voordeel van de behandeld verpleegkundige of arts. Ook is het niet toegestaan beschikkingen op te stellen die in het voordeel zijn van je notaris, de echtgenoot van de notaris of een bloedverwant van de notaris.

Wij bevelen aan om ook in je testament te bepalen wat er na uw overlijden gebeurt met je Instagram, Facebook, Twitter, LinkedIn en andere onlineaccounts indien je die hebt. Wil jij je profiel verwijderen of wil je een gedenkpagina? Er zijn verschillende manieren om te voorkomen dat je na uw overlijden digitaal onsterfelijk blijkt. Dit kan in een testament of in een codicil. Wij helpen je hier graag bij.

Een verklaring van erfrecht is een notariële akte waarin is opgenomen:

1. wie er is overleden en wanneer;
2. of de overledene gehuwd was en zo ja in gemeenschap van goederen of onder huwelijksvoorwaarden;
3. of de overledene eerder gehuwd is geweest en of dat huwelijk door echtscheiding of door overlijden is ontbonden;
4. wie de kinderen zijn en of zij nog in leven zijn en zo niet wie hun kinderen zijn;
5. of er een testament gemaakt is en wat de inhoud hiervan is;
6. wie de erfgenamen zijn, voor welke erfdelen en of zij de nalatenschap aanvaard hebben;
7. of één van de erfgenamen een volmacht heeft verkregen en wie er bevoegd is om de nalatenschap te beheren en daarover te beschikken.

De erfgenamen kunnen zo hun recht op de nalatenschap aantonen. Een verklaring van erfrecht kan alleen door een notaris worden opgemaakt. Wij kunnen dat voor de erfgenamen verzorgen: ook als het testament niet door ons kantoor is opgemaakt, maar bij een andere notaris.

Een verklaring van erfrecht is nodig bij toegang tot de bankrekening van de overledene, voor belastingteruggave en voor het verkopen van de woning.

Bankrekening

Banken blokkeren de rekening van de overlijdende zo spoedig mogelijk. Als iemand toegang wil tot deze bankrekening, moet hij/zij aantonen dat hij/zij hiervoor bevoegd is. Hiervoor is een verklaring van erfrecht nodig.

Belastingteruggave 

Ook de belastingdienst heeft voor belastingteruggave een verklaring van erfrecht nodig.

Verkoop woning

In het geval dat de woning van de overledene wordt verkocht is ook een verklaring van erfrecht vereist. De notaris die de overdracht van die woning verzorgt, zal de beschikkingsbevoegdheid van verkoper immers moeten vaststellen. Vaak is er al heel snel na het overlijden behoefte aan een verklaring van erfrecht om door te kunnen.

Erfbelasting betaal je over erfenissen en schenkingen die je ontvangt. Dit wordt bepaald door de Successiewet. De nationaliteit van de erflater is hierbij niet van belang. Het maakt verder niet uit of iemand iets verkrijgt als erfgenaam of legataris. Daarnaast wordt erfbelasting geheven over wat iemand ontvangt van een Nederlander die overlijdt binnen tien jaar nadat hij Nederland heeft verlaten.

In het levenstestament leg je vast wat er moet er gebeuren als je zelf niet meer in staat bent om je eigen belangen te behartigen. Bijvoorbeeld als je ziek wordt of een ongeval krijgt. Het levenstestament is een algemene volmacht, waarbij je iemand machtigt om je te vertegenwoordigen. Vaak geef je een volmacht aan bijvoorbeeld je partner of je kinderen om je te vertegenwoordigen als je zelf niet bekwaam bent dit te doen.

Het levenstestament bevat daarnaast veelal je wensen op medisch en persoonlijk gebied. Het levenstestament is, anders dan het testament bij overlijden, niet in de wet geregeld.  Veel handelingen, waarvoor in een levenstestament volmacht wordt gegeven, kunnen alleen bij volmacht worden verricht als deze in een notariële akte zijn vastgelegd.

Zonder een levenstestament kunnen je partner of je kinderen helemaal niets voor je beslissen of kunnen zij niet namens jou handelen. Als je geen levenstestament hebt, bepaalt de rechter wie je belangen het best kan behartigen. Ook als je getrouwd bent. De rechter benoemt dan een curator of een bewindvoerder, afhankelijk van de situatie. Daarnaast wordt door velen verondersteld dat de familie altijd het voor het zeggen heeft bij het maken van een keuze van doorbehandelen of stoppen met medische handelingen. Dat is juridisch niet het geval. De artsen nemen hun eigen beslissing. Dat is anders als je een levenstestament hebt opgesteld.

Bij beslissingen rond de zorg of medische behandeling is de arts de eerste die bepaalt of iemand al dan niet wilsbekwaam is. Hij doet dat samen met andere behandelaars en kan daarbij advies vragen aan een psycholoog. Het is aan de notaris om vast te stellen of iemand die voor hem verschijnt voor een notariële akte wilsbekwaam is. De notaris heeft een zorgplicht om dat vast te stellen. Bij twijfel zal hij een kantoorgenoot raadplegen, in geval van tekenen van dementie een MMSE-test afnemen of zal hij een medicus raadplegen. Stelt hij vast dat de volmachtgever wilsonbekwaam is, dan zal de notaris zijn diensten moeten weigeren.